Bohaterowie Bitwy Warszawskiej 1920
Sojusznicy w Bitwie Warszawskiej 1920
W czasie wojny polsko-bolszewickiej właściwie jedynym sojusznikiem Rzeczypospolitej była Francja, chociaż przychylne sprawie polskiej były także władze węgierskie, które zasilały Rzeczpospolitą dostawami sprzętu i amunicji, oraz Stany Zjednoczone – skąd przybywali ochotnicy do Wojska Polskiego.
Podczas gdy przychylne Rosji bolszewickiej Czechosłowacja, Austria i Niemcy zakazały sprzedaży czy nawet tranzytu sprzętu wojskowego, a brytyjscy dokerzy odmawiali ładowania statków mających płynąć z materiałami wojennymi do Polski – rząd Węgier premiera Pála Telekiego otwarcie zadeklarował gotowość udzielenia pomocy Rzeczypospolitej.
W okresie od 31 maja do 27 lipca 1920 roku na Węgrzech codziennie produkowano 250 tysięcy sztuk amunicji, którą wobec sprzeciwu Czechosłowacji transportowano do Polski przez Rumunię. W przededniu Bitwy Warszawskiej węgierski rząd zintensyfikował działania pomocowe dla walczącej Polski – w lipcu 1920 roku zarezerwowano wszystkie zapasy naboi, znajdujące się w fabryce amunicji Manfréda Weissa w Csepel, całą zaś produkcję przestawiono na potrzeby Wojska Polskiego.
Przykładem polsko-amerykańskiego braterstwa broni jest kapitan lotnictwa Merian C. Cooper, który podczas pobytu w Paryżu zaproponował gen. Tadeuszowi Jordanowi Rozwadowskiemu zasilenie którejś z polskich eskadr lotniczych przez amerykańskich pilotów jako początek planowanego Legionu Amerykańskiego formowanego do udziału w wojnie polsko-bolszewickiej. Propozycja została przyjęta i w październiku 1919 roku do 7. Eskadry Myśliwskiej im. Tadeusza Kościuszki zaczęli przybywać pierwsi Amerykanie. Na przełomie lat 1919 i 1920 amerykańscy piloci zajmowali się głównie dostarczaniem rozkazów do wysuniętych jednostek frontowych i prowadzili obserwację formacji Armii Czerwonej. Do walki stanęli w kwietniu 1920 roku, odnosząc wiele sukcesów, pomimo ciągłych problemów ze sprzętem. W czasie Bitwy Warszawskiej zadaniem 7. Eskadry było powstrzymywanie pod Lwowem 1. Armii Konnej komarma Siemiona Budionnego.
Ferdynand Foch (1851–1929) marszałek, wybitny sztabowiec i dowódca francuski, w 1914 roku odegrał znaczącą rolę w bitwie nad Marną. W maju 1917 roku został mianowany szefem Sztabu Generalnego. Objęcie przez niego naczelnego dowództwa wojsk sprzymierzonych 26 marca 1918 roku przyczyniło się do ich ostatecznego zwycięstwa na froncie zachodnim. Od 1919 roku przewodniczył Najwyższej Radzie Wojennej Sprzymierzonych. W czasie wojny polsko-bolszewickiej wspierał polityczne i militarne działania rządu francuskiego w zakresie pomocy walczącej Polsce. Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 2.
Maxime Weygand (1867–1965), generał armii, uczestnik I wojny światowej, od listopada 1917 roku członek Wyższej Rady Wojskowej, od marca 1918 roku szef Sztabu Generalnego. Był członkiem Komisji Ministerstwa Spraw Zagranicznych Francji do określenia granic państwa polskiego, w latach 1920−1922 szef Misji Wojskowej w Polsce (przybył do Polski 25 lipca 1920 roku), odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8.
Dobrym przykładem polsko-francuskiego braterstwa broni jest Charles de Gaulle (1890–1970), francuski generał, polityk i mąż stanu, teoretyk wojskowości. W czasie I wojny światowej trzykrotnie ranny, był niewoli niemieckiej pod Verdun, przebywał w obozie jenieckim w Ingolstadt (Bawaria). Charles de Gaulle brał udział w Bitwie Warszawskiej. 15 lipca 1920 roku został przydzielony w stopniu majora czasu wojny do dowództwa Frontu Południowego gen. Edwarda Śmigłego-Rydza. Służył w kilku sztabach polskich formacji, między innymi w 3. Dywizji Piechoty, która zdobyła Hrubieszów (do 14 sierpnia); następnie towarzyszył Grupie Manewrowej znad Wieprza, dowodzonej przez naczelnego wodza Józefa Piłsudskiego oraz Grupie Operacyjnej Jazdy gen. Jana Sawickiego, brał udział w walkach przeciw 1. Armii Konnej komarma Siemiona Budionnego. Odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy nr 2980.
Pál Teleki hrabia de Szék (1879–1941), dwukrotny premier Węgier (1920–1921 i 1939–1941), inicjator militarnej pomocy Węgier dla Polski podczas wojny polsko-bolszewickiej
Instytut Józefa Piłsudskiego (Londyn)
Marszałek Ferdynand Foch
Zbiory Rafała E. Stolarskiego
Podpisanie kończącego I wojnę światową rozejmu w Compiègne, 11 listopada 1918 r. – marszałek Ferdynand Foch stoi drugi z prawej
Zbiory Rafała E. Stolarskiego
Gen. Maxime Weygand, 1940 r.
Zbiory Rafała E. Stolarskiego
Gen. Maxime Weygand, 1926 r.
Zbiory Rafała E. Stolarskiego
Marszałek Józef Piłsudski i generał Maxime Weygand, 1922 r.
Narodowe Archiwum Cyfrowe (Warszawa)
Kpt. Merian C. Cooper w polskim mundurze, z odznaką pamiątkową „Orlęta”, przyznawaną uczestnikom walk w obronie Lwowa (na kieszeni) oraz odznaką pilota wojskowego tzw. gapą (powyżej), Lwów, 1920 r.
Instytut Józefa Piłsudskiego (Londyn)
Francuska Misja Wojskowa z wizytą na bydgoskim lotnisku, trzeci od prawej mjr Charles de Gaulle, Bydgoszcz 1921 r.
Zbiory Rafała E. Stolarskiego (Warszawa)
Generał Charles de Gaulle
Service Historique de la Défense (Château de Vincennes, Francja)
Pierwsi ochotnicy amerykańscy w 7. Eskadrze Myśliwskiej im. Tadeusza Kościuszki, od lewej: mjr Cedric E. Fauntleroy, kpt. Merian C. Cooper, kpt. Edward C. Corsi, por. George M. Crawford, por. Kenneth O. Shrewsbury, por. Carl H. Clark, por. Harmon C. Rorison, por. Edwin L. Noble, Lwów, październik 1919 r.
Ku Czci Poległych Lotników. Księga Pamiątkowa, red. Marjan Romeyko, Warszawa 1933, s. 120
NIEZWYKŁA HISTORIA NA SKRÓTY
Wojna polsko-bolszewicka
Obszar Bitwy Warszawskiej 1920
Miejscowości związane z Bitwą WarszawskąKontakt
Fundacja Niezwykła Historia (The Great Story Foundation) ul. Nowogrodzka 84/86, 02-018 Warszawa
KRS: 0000375992 NIP: 5213595770 REGON: 142796931
e-mail: kontakt@NiezwyklaHistoria.org