Wojna polsko-bolszewicka

Operacja kijowska 1920

Istotnym ogniwem planów Józefa Piłsudskiego był sojusz polityczno-wojskowy z Ukrainą. 21 kwietnia 1920 roku Józef Piłsudski i Symon Petlura podpisali umowę polityczną. Dokument ten stwierdzał prawo Ukrainy do niezależnego bytu państwowego i deklarował, iż Rzeczypospolita uznaje „Dyrektoriat niepodległej Ukraińskiej Republiki Ludowej”. Jako przyszłą granicę obu państw ustalono linię Zbrucza i Horynia, a zasady współdziałania określiła specjalna konwencja podpisana przez rządy obu państw 24 kwietnia.

Stwierdzała ona, iż wojska ukraińskie będą występowały jako sprzymierzeniec Wojska Polskiego i wezmą udział w operacjach militarnych, a jednocześnie zapewnią polskim oddziałom dostawę środków zaopatrzenia. Polska natomiast miała pomóc Petlurze w rozbudowie armii i przekazać mu władzę nad zdobytymi ziemiami Ukrainy w zamian za rezygnację Ukraińców z Małopolski Wschodniej i terenów do Zbrucza, gdzie działała polska administracja.

26 kwietnia Piłsudski wydał odezwę „Do wszystkich mieszkańców Ukrainy”: „Wojska Rzeczypospolitej Polskiej na rozkaz mój ruszyły naprzód, wstępując głęboko na ziemie Ukrainy. Ludności ziem tych czynię wiadomem, że wojska polskie usuną z terenów, przez naród ukraiński zamieszkałych, obcych najeźdźców, przeciwko którym lud ukraiński powstawał z orężem w ręku, broniąc swych sadyb przed gwałtem, rozbojem i grabieżą.
Wojska polskie pozostaną na Ukrainie przez czas potrzebny po to, by władze na ziemiach tych mógł objąć prawy rząd ukraiński. Z chwilą, gdy rząd narodowy Rzeczypospolitej Ukraińskiej powoła do życia władze państwowe, gdy na rubieży staną zastępy zbrojne ludu ukraińskiego, zdolne uchronić kraj ten przed nowym najazdem, a wolny naród sam o losach swoich stanowić będzie mocen – żołnierz polski powróci w granice Rzeczypospolitej Polskiej, spełniwszy szczytne zadanie walki o wolność ludów.
Razem z wojskami polskiemi wracają na Ukrainę szeregi walecznych jej synów pod wodzą Atamana Głównego Semena Petlury, które w Rzeczypospolitej Polskiej znalazły schronienie i pomoc w najcięższych dniach próby dla ludu ukraińskiego.
Wierzę, że naród ukraiński wytęży wszystkie siły, by z pomocą Rzeczypospolitej Polskiej wywalczyć wolność własną i zapewnić żyznym ziemiom swej ojczyzny szczęście i dobrobyt, któremi cieszyć się będzie po powrocie do pracy i pokoju.
Wszystkim mieszkańcom Ukrainy bez różnicy stanu, pochodzenia i wyznania wojska Rzeczypospolitej Polskiej zapewniają obronę i opiekę.
Wzywam naród ukraiński i wszystkich mieszkańców tych ziem, aby niosąc cierpliwie ciężary, jakie trudny czas wojny nakłada, dopomagali w miarę sił swoich wojsku Rzeczypospolitej Polskiej w jego krwawej walce o ich własne życie i wolność.
   
JÓZEF PIŁSUDSKI,
Wódz Naczelny Wojsk Polskich.
26 kwietnia 1920 r., Kwatera Główna”.
   
W nocy z 5 na 6 maja nastąpiło ostateczne uderzenie wojsk polskich na Kijów. W pościgu za cofającymi się w kierunku Kijowa oddziałami bolszewickimi kawaleria polska zajęła Wasylków i świtem 8 maja doszła do przedmieść Kijowa. W ciągu dnia Polacy zajęli miasto. Natomiast nazajutrz, 9 maja, odbył się przemarsz połączony z defiladą wszystkich wojsk polskich skierowanych na front. Maszerowano środkiem miasta m.in. przez kijowski Kreszczatik. Pobyt wojsk polskich w Kijowie trwał do 10 czerwca 1920 roku. Ludność polska witała z entuzjazmem wyzwolicieli miasta spod okupacji bolszewickiej. Ukraińscy mieszkańcy grodu nad Dnieprem z nadzieją i zrozumieniem przyjmowali polską okupację miasta.  

Wstecz Dalej

Odezwa naczelnego wodza Józefa Piłsudskiego „Do wszystkich mieszkańców Ukrainy”, 26 kwietnia 1920 r.
Archiwum Akt Nowych (Warszawa) 

Operacja kijowska 25 IV – 7 V 1920
Internet 

Naczelny dowódca wojsk Ukraińskiej Republiki Ludowej Symon Wasylowycz Petlura,
1919 r.

Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych (Londyn) 

Józef Piłsudski i Symon Petlura w Winnicy, 16 maja 1920 r.
Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych (Londyn) 

Operacja kijowska, od lewej: gen. Antoni Listowski, Symon Petlura, płk Wołodymyr Salśkyj, płk Marko Bezruczko, Berdyczów, kwiecień 1920 r.
Narodowe Archiwum Cyfrowe (Warszawa)

Wojsko Polskie wkracza do Kijowa,
ul. Wielka Włodzimierska, 7 maja 1920 r.

Narodowe Archiwum Cyfrowe (Warszawa)

Umundurowanie i wyposażenie
 piechura Wojska Polskiego,
rok 1920

Muzeum Wojska Polskiego
(Warszawa)
                         

Gen. Edward Rydz-Śmigły przyjmuje defiladę
 polskich oddziałów na kijowskim Kreszczatiku,
9 maja 1920 r.

Narodowe Archiwum Cyfrowe
 (Warszawa)
             

NIEZWYKŁA HISTORIA NA SKRÓTY

Wojna polsko-bolszewicka

Zmagania o kresy północno-wschodnie
Walki o Małopolskę Wschodnią
Operacja kijowska 1920

Bitwa Warszawska 1920

Czy musiało dojść do Bitwy Warszawskiej
Bitwa Warszawska 1920
Rzeczpospolita wobec wojny. Armia ochotnicza
Pancerna pięść Wojska Polskiego

Bohaterowie Bitwy Warszawskiej

Bohaterowie Bitwy Warszawskiej 1920
Sojusznicy w Bitwie Warszawskiej 1920
Najeźdźcy w Bitwie Warszawskiej 1920
Duchowni w Bitwie Warszawskiej 1920

Obszar Bitwy Warszawskiej 1920

Miejscowości związane z Bitwą Warszawską
Bitwa o Płock 1920
Wołomin - Radzymin
Ossów 1920 

Kontakt  

Fundacja Niezwykła Historia
(The Great Story Foundation)
ul. Nowogrodzka 84/86,
02-018 Warszawa

KRS: 0000375992
NIP: 5213595770
REGON: 142796931

e-mail:
kontakt@NiezwyklaHistoria.org